غذا خوردن آداب خاصی دارد و به این دلیل است که معمولاً در مهمانی‌ها و رستوران‌ها برای کامل شدن طعم غذای اصلی، وعده‌های غذایی کوچکی نیز برای مهمانان در نظر گرفته می‌شود؛ درواقع با این وعده‌های کوچک غذایی، طعم‌‌و‌مزه‌ غذای اصلی کامل خواهد شد. اما منظور از این وعده‌های کوچک غذایی چیست؟

پیش غذا یکی از همین وعده‌های کوچک است و همان‌طوری که از نامش پیداست پیش‌از غذا و برای باز کردن اشتها سرو می‌شود. پیش غذاها در فرهنگ ما کمتر دیده‌شده‌اند اما در حال حاضر جای خود را در سفرهای ایرانی بازکرده و معمولاً قبل از سرو غذای اصلی یا همراه آن، مصرف می‌شوند. در این نوشته قصد داریم اطلاعاتی درباره‌ پیش غذاها و انواع آن‌ها ارائه دهیم. 

پیش غذا چیست؟

پیش غذا به غذاهای کم‌حجم و کوچکی گفته می‌شود که معمولاً اندک زمانی پیش از غذای اصلی برای مهمانان سرو می‌شود. این وعده‌های کوچک معمولاً ساده هستند اما ممکن است برای مناسبت‌های خاص پیش غذای خاصی آماده شود. اپتایزر(Appetizer) نام دیگر پیش غذا است و بسیاری عقیده دارند که خاستگاه پیش غذاها کشور روسیه است. از زمان‌های گذشته در این کشور تکه‌های کوچک ماهی، خاویار و گوشت همراه غذای اصلی سرو شده و معمولاً در کنار آن‌ها، نوشیدنی‌های مختلفی نیز سرو می‌شد. 

بهتر است پیش غذا حجم کمی داشته باشد تا اشتهای فرد را کور نکند؛ سالادهای مختلف، سوپ، زیتون‌پرورده، برخی غذاهای محلی مثل کشک‌بادمجان، میرزاقاسمی و غیره در سفره‌های ایرانی رایج هستند و به‌عنوان پیش غذای ایرانی برای مهمانی سرو می‌شوند. 

پیش غذاها کاربردهای مختلفی دارند و هدف از سرو آن‌ها نیز متفاوت است؛ درواقع هدف اصلی‌ این وعده‌های کوچک تحریک اشتهاست، به همین دلیل لازم است کالری کمی داشته باشد. گاهی اوقات از پیش غذا برای تزئین سفره‌ها نیز استفاده می‌شود به‌طور مثال بسیاری از ما برای تزئین میزها در جشن تولد، دورهمی‌ها و یا شب یلدا از انواع پیش غذا استفاده می‌کنیم. ترکیبات اصلی پیش غذاها را اغلب مقداری گوشت، انواع سبزیجات همچون گوجه، بادمجان، فلفل و پنیر تشکیل می‌دهند ازاین‌رو این وعده‌ها بسیار متنوع بوده و با زیبایی خود سبب جذابیت سفره‌ خواهند شد. همچنین می‌توان گفت بعضی از پیش غذاها کامل‌کننده‌ غذای اصلی هستند، برای مثال در کشورمان معمولاً انواع کباب با ماست سرو می‌شود. 

سرو پیش غذا در سایر کشورها

پیش غذاها در کشورهای مختلف متمایز از یکدیگر هستند و همچنین آداب خوردن پیش غذا در فرهنگ‌های مختلف، تفاوت دارد؛ در بعضی از کشورها انواع پنیر و میوه‌های تازه به‌عنوان پیش غذا سرو می‌شود.

در کشورهای اروپایی معمولاً وعده‌های اصلی غذایی حجم کمی دارند و به همین خاطر خوردن پیش غذاهای مختلف رایج است. برای مثال در فرانسه، معمولاً چند مدل پیش غذا و غذای اصلی سفارش داده می‌شود چراکه افراد تمایل دارند وعده‌های کوچک و متنوع را امتحان کنند. در کشوری چون ایتالیا خوردن پیش غذا بسیار عمومیت داشته به‌طوری‌که می‌توان انواع پیش غذا را سر هر میزی مشاهده کرد؛ ترشی‌های مختلف، زیتون‌و‌پنیر از پیش غذاهای رایج در این کشور هستند، همچنین در کنارغذا، میگو و خاویار نیز سرو می‌شود. نان سیر ازجمله پیش غذای محبوب در میان مردم فرانسه و ایتالیاست که به منوی پیش غذای رستوران‌های ایرانی نیز راه یافته است. 

در کشورهای آسیایی فرهنگ خاصی برای مصرف پیش غذاها وجود دارد، مثلاً سالاد انبه یکی از محبوب‌ترین پیش غذاها در کشور تایلند است. در کشور چین نیز به پیش غذاهای مختلف اهمیتی ویژه‌ای داده می‌شود به‌طور مثال سالاد بادام‌زمینی در این کشور بسیار محبوب است. در کنیا و بسیاری از کشورهای آفریقایی، ماهی خام و سبزیجات تازه با طرح‌های جالب برای تحریک اشتها سرو می‌شوند. 

معمولاً در مهمانی‌ها و رستوران‌های ایرانی پیش غذاهای سنتی مانند سوپ‌، انواع کوکو مانند کوکو سبزی و کوکو سیب‌زمینی، غذاهای سبک مانند میرزاقاسمی و کشک‌بادمجان، سالادهای مختلف مانند سالاد شیرازی، سالاد سبزیجات و سالاد فصل سرو می‌شود. اگر به دنبال یک پیش غذای تابستانی سنتی هستید، آب دوغ خیار بهترین گزینه است زیرا علاوه بر اینکه معده را خنک می‌کند ترکیب آن با غذاهای ایرانی بسیار دل‌چسب خواهد بود. 

برخلاف وعده‌های غذایی اصلی که معمولاً سنگین و حجیم بوده، پیش غذاهای سنتی ایرانی سبک هستند. هرکدام از غذاهای سنتی در ایران پیش غذای مخصوص به خود دارند، به‌طور مثال پیش غذای همراه کباب ماست موسیر و زیتون‌پرورده است. با خورشت‌هایی مانند قیمه و قورمه‌سبزی، اغلب سالاد شیرازی سرو می‌شود. با کباب‌های مرغ و چلومرغ نیز می‌توانید سالاد کاهو یا سالاد سبزیجات را امتحان کنید؛ معمولاً پیش غذاهایی مانند میرزاقاسمی و کوکو، قبل از خوردن ماهی، مصرف می‌شوند. 

طبقه‌بندی پیش غذاها

معمولاً پیش غذاها در چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها، سوپ‌ها هستند. معمولاً انواع سوپ‌ها از ساده‌ترین مدل‌های پیش غذا محسوب شده که تنوع زیادی دارند و اغلب سبزیجات تازه ماده‌ اصلی‌ آن‌ها را تشکیل می‌دهند. با توجه به نوع غذای اصلی می‌توان انواع مختلفی از سوپ را انتخاب کرد؛ این پیش غذا برای فصل‌های سرد سال مناسب‌تر است. سوپ مرغ، سوپ رشته، سوپ عدس، سوپ کدوحلوایی، سوپ شیر، سوپ پیاز و سوپ قارچ، از گزینه‌های رایج برای پیش غذا هستند. 

از دیگر پیش غذای رایجی که در منوی اغلب رستوران‌ها دیده می‌شود، انواع سالاد است؛ می‌توان گفت سالادها، پیش غذای مجلسی بدون فر هستند. معمولاً سالادها سرد سرو می‌شوند و می‌توانند به‌عنوان یک پیش غذای تابستانی استفاده شوند. اگر قصد دارید سالادی ساده و سبک سرو کنید می‌توانید سالاد گل‌کلم، سالاد کاهو یا سالاد میوه را برای پیش غذا انتخاب نمایید. البته سالادهای پیچیده‌تری نیز هستند که با انواع پاستا یا سیب‌زمینی درست می‌شوند؛ سالاد ماکارونی و سالاد الویه ازجمله این سالادها هستند که می‌توانند در کنار غذای اصلی سرو شوند. 

یکی از پرطرفدارترین پیش غذاها فینگرفودها یا غذاهای لقمه‌ای هستند که نوعی پیش غذای فانتزی محسوب می‌شوند. این غذاها معمولاً ظاهر جذابی داشته و در اندازه‌های کوچک سرو می‌شوند. انواع تارت، کاناپ‌ها، پیش غذا رولتی مثل رول‌های کالباس و سبزیجات، در دسته‌ فینگرفودها قرار می‌گیرند. در پیش غذا رولتی، ترکیب نان لواش، کالباس و پنیر را مانند ساندویچ‌های کوچکی می‌پیچند و آن را با گوجه‌های کوچک تزئین می‌کنند. 

معمولاً غذاهای لقمه‌ای باسلیقه درست می‌شوند و توجه به زیبایی ظاهری در تهیه‌ آن‌ها اهمیت دارد. برای تهیه‌ فینگرفودها می‌توان به‌سادگی نان‌های فانتزی را با قالب‌های کوچک تکه کرد و روی آن‌ها انواع پنیر، کالباس یا سبزیجات مختلف قرار داد. 

نکاتی در مورد پیش غذا

اگر قصد سفارش یا تهیه‌ پیش غذا را دارید بهتر است به چند نکته‌ طلایی دقت داشته باشید تا هماهنگی مناسبی بین غذای اصلی و وعده‌های کناری غذا وجود داشته باشد.

• اولین و مهم‌ترین نکته در انتخاب پیش‌ غذا این است که به‌یاد‌داشته باشید هدف اصلی سرو پیش غذا ایجاد تنوع است، بنابراین سعی کنید پیش غذای خوشمزه و متنوع را انتخاب نمایید. اگر میزبان مهمانی هستید، در نظر داشته باشید احتمالاً بسیاری از افراد غذاهای کم‌چرب و کم‌شیرین‌ می‌خورند و یا ممکن است گیاهخوار باشند بنابراین باید برای تمامی افراد، پیش غذاهای مناسب را انتخاب کنید. اگر به دنبال پیش غذا رژیمی هستید بهتر است انواع سبزیجات پخته‌ را امتحان کنید.

• نکته دوم این‌که توجه داشته باشید پیش غذا باید اندازه‌ کوچکی داشته باشد وگرنه می‌تواند اشتها را کاملاً از بین‌ببرد.

• همچنین بهتر است از موادی که حساسیت‌زا هستند مانند باقالی و بادام‌زمینی در تهیه‌ پیش غذا استفاده‌ نکنید زیرا ممکن است کسی به این مواد آلرژی داشته باشد.

• هنگام تهیه یا سفارش پیش غذا سن افراد را در نظر بگیرید، معمولاً جوان‌ترها پیش غذای فانتزی را ترجیح می‌دهند. 

•  سعی‌کنید چند نوع پیش غذای مختلف برای زمان‌های متفاوت در مهمانی‌ها در نظر بگیرید تا مهمان‌ها بتوانند مز‌ه‌های مختلفی را امتحان کنند. 

• بهتر است در کنار چند نوع پیش غذا نوشیدنی نیز سفارش دهید. حتماً توجه داشته باشد که پیش غذا کمی از اشتها را از بین می‌برد بنابراین وعده‌های غذایی باید کوچک‌تر سرو شوند تا غذایی اضافه نیاید. 

درمجموع پیش غذاها قسمتی جذاب از وعده‌‌غذایی هستند که متنوع و لذیذ بوده و معمولاً طعمشان زیر دندان باقی‌می‌ماند. در ایران، پیش‌غذاهای سنتی در کنار بعضی از غذاها سرو شده چراکه کامل‌کننده‌ مزه‌ آن‌ها هستند.